“Indy gaat vandaag niet naar school, ze is ziek gemeld. Niet omdat ze griep heeft, maar omdat haar hele klas op schoolreisje gaat. Bij haar thuis is daar helaas geen geld voor. Maar er wordt met geen woord over gerept. In de familie niet, in de omgeving niet en op het schoolplein natuurlijk al helemaal niet. Er heerst een taboe op armoede.

En dat taboe is groter dan je denkt. 1 op de 7 Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar* schaamt zich voor zijn of haar financiën.

Kan schaamte nou impact hebben op het dagelijks leven? Volgens Behavioral Scientist Arnoud Plantinga wel. Heel veel zelfs: stress, piekeren, een verminderd gevoel van controle en eenzaamheid door minder sociale contacten. Schaamte voor een echoënde geldbuidel lijkt een stalker. Eentje die altijd op de achtergrond aanwezig is en je steeds meer afzondert van de buitenwereld.

En ik durf wel te stellen dat kinderen altijd aan het kortste eind trekken. Zij kunnen er niets aan doen, maar worden er wel steeds mee geconfronteerd. Verjaardagen overslaan, kilometers lopen naar school en net doen alsof ze ook een fantastische vakantie hebben gehad. Of niemand dit door heeft? Ik denk het wel. Maar het wordt gewoon stil gezwegen.

“Als ik iemand zie die hulp nodig heeft, dan help ik!” luidt het dan. Maar is dat ook echt zo? Ik heb genoeg situaties voorbij zien komen waar mensen die bijvoorbeeld geld tekort komen bij de kassa van de supermarkt eerder raar aangekeken worden dan geholpen.

“Ga je schamen!”

Maar je gaat natuurlijk ook niet aan iemand vragen of de geldbron opgedroogd is. Heel ongepast. Dus hoe maak je dat dan bespreekbaar?

Stel je eens voor dat het heel normaal zou zijn om het over gebrek aan knaken te hebben. Dat het misschien zelfs wel cool zou zijn. Een oudere smartphone, niet het nieuwste paar sneakers, een fiets die met tape aan elkaar hangt. En dat je die dan voorbij ziet komen op social media met de hashtag #metjeplakband. Hoe fantastisch zou dat zijn?!  

Goed, een kant en klaar antwoord op het doorbreken van de taboe op armoede is er misschien niet. Maar als niemand erover begint, dan blijft het een verboden woord.”

Irene Boersma
Coördinator Communicatie

*Bron: Poor psychology: Poverty, shame, and decision making, door Arnoud Plantinga